In de master narrative is er nauwelijks aandacht voor de persoonlijke verhalen en ervaringen van slaafgemaakte mensen. Wanneer er gesproken wordt over deze ervaringen, wordt dit vaak neergezet als een collectieve ervaring en hierdoor is er onvoldoende aandacht voor cruciale aspecten als de ervaring en perspectieven van slaafgemaakte vrouwen.

Seksueel geweld

Seksueel geweld tegen slaafgemaakte vrouwen was een fundamenteel onderdeel van het systeem van slavernij. Slaafgemaakte vrouwen waren het slachtoffer van de lusten van mannelijke enslavers. Niet alleen de lusten van mannelijke enslavers op plantage-werkkampen, maar ook kapiteins en matrozen op Nederlandse schepen. Onderzoeker Mark Ponte toonde aan dat er in het Stadsarchief van Amsterdam verschillende archiefstukken te vinden zijn waarin de verkrachtingen van slaafgemaakte vrouwen naar voren komen. Bij seksueel geweld was er regelmatig sprake van dubbel onrecht. Slaafgemaakte vrouwen werden verkracht en vernederd, maar werden regelmatig ook nog hiervoor gestraft door de vrouw van de desbetreffende man. Dit waren vaak gruwelijke straffen (Baay, 2015: p.126-127).

Lichamelijke degradatie

Seksueel geweld ging gepaard met de degradatie van het vrouwelijke lichaam tot lustobject. Daarnaast werd het vrouwelijke lichaam gedegradeerd tot een economisch product gekoppeld aan maximale uitbuiting. Deze combinatie wordt duidelijk in het onderstaande verhaal van Celia:

Celia was bought at the age of fourteen in 1850 by 60 year-old Robert Newsom. He raped her on a regular basis for five years. On the night of June 23, 1855, Robert Newsom went to Celia’s cabin to rape her again. That night Celia protected herself with a hefty stick and beat Newsom to death. Celia was arrested and sentenced to death. She was hanged after her child was born so that the Newsom family could enhance their livestock (McLaurin, 1991) .

Seksueel geweld was dus ook gekoppeld aan economisch gewin. Kinderen van slaafgemaakte vrouwen betekenden vaak extra slaafgemaakte mensen en inkomsten voor de enslaver. De status van ‘slaafgemaakt’ werd namelijk van moeder op kind doorgegeven en dit was ook vastgelegd in de wetgeving; wetgeving om het onderdrukkende systeem van slavernij en de superioriteit van witte mensen in stand te houden.

Ontnemen en controleren moederschap

De degradatie van slaafgemaakte vrouwen tot economische producten ging gepaard met de controle van het moederschap. Er werden absurde ideeën ontwikkeld door witte mensen over het lichaam van slaafgemaakte vrouwen. Slaafgemaakte vrouwen werden tijdens hun zwangerschap en direct na bevallingen gedwongen om zware arbeid uit te voeren, omdat zij zogenaamd geen pijn zouden voelen bij de bevalling en geen herstel nodig hadden na een bevalling (Heumen & Burnard, 2015: p.139). Deze dehumaniserende beeldvorming was een fundamenteel onderdeel in de racistische ideologie om slavernij in stand te houden, maar ook te rechtvaardigen.

De controle van moederschap ging verder dan de uitbuiting tijdens en na zwangerschappen. Zeggenschap over de geboorte van een kind kon ook gecontroleerd worden door de enslaver. Zo werden in Suriname in de 18e eeuw slaafgemaakte vrouwen half begraven om een abortus af te dwingen (Hira, 2015). Slaafgemaakte vrouwen werden ook regelmatig gedwongen om eerst borstvoeding te geven aan de kinderen van ‘enslavers’ voordat zij haar eigen kind mocht voeden (Hira, 2015).

Slaafgemaakte vrouwen moesten hun kinderen leren om te overleven in een maatschappij waar witte mensen de macht en autoriteit hadden over het gehele leven van een slaafgemaakt persoon. Zij moesten aanzien hoe het leven van hun kind gedegradeerd werd tot een onderworpen product. Zij moesten leven met de angst dat hun kinderen ieder moment ontnomen konden worden door fysiek geweld of gedwongen migratie naar andere plantagewerkkampen na verkoop. Het scheiden van families werd ook gebruikt als onderdrukkingsmiddel en middel om slaafgemaakte mensen te straffen.

Belangrijke rol vrouwen

Ondanks deze brute onderdrukking vonden vrouwen ook de kracht om families te vormen en te onderhouden naast hun zware arbeid op de plantagewerkkampen. Zij hebben een belangrijke rol gehad in het ontwikkelen en uitdragen van cultureel erfgoed zoals religie, kunst, volksverhalen en muziek. Ook hebben zij een belangrijke rol gehad in verzet zoals Nanny in Jamaica, Harriet Tubman in de Verenigde Staten en Virginia Dementricia in Aruba. Dit zijn slechts enkele voorbeelden. Door de focus op het witte mannelijke perspectief in de geschiedenis ontbreken deze cruciale verhalen en perspectieven van de vrouw, terwijl juist deze perspectieven noodzakelijk zijn om de hedendaagse erfenis te begrijpen.

Bronnen

  • Heumen, G. & Burnard, T. (ed.). (2015). The Routledge history of slavery. Londen/New York: Routledge.
  • Van Rossum, M. (2015). Kleurrijke tragiek. De geschiedenis van slavernij in Azië onder de VOC. Hilversum: Verloren Uitgeverij.
  • Hira, S. (2014). 20 questions and answers about reparations for colonialism. Den Haag: Amrit.
  • Hira, S. & Small, S. (2015). 20 vragen en antwoorden over het Nederlandse slavenrijverleden en haar Erfenis. Den Haag: Amrit.
  • Morgan, J. (2004). Laboring Women: reproduction and gender in New World Slavery. Philidelphia: University of Pennsylvania press.
  • Gaspar, D.B. & Hine, D.C. (eds.) (1996). More than chattel: Black Women and slavery in the Americas. Indiana university press.
  • Keckley, E. (1989). Behind the Scenes: Thirty Years a Slave, and Four Years in the White House. New York: Oxford University Press.
  • http://www.amsterdam-slavernij.nl/item/seksueel-misbruik/