Ontkenning van racisme wordt door kritische Nederlandse wetenschappers en activisten vaak gezien als karakteristiek voor Nederland: Het ontkennen en minimaliseren van racisme als probleem, terwijl er voldoende bewijs is dat dit onjuist is. Onderstaand tref je een (nog groeiende) lijst met literatuur en onderzoek verricht naar racisme in Nederland.

Algemeen

  • Andriessen, I., Fernee, H., & Wittebrood, K. (2014). Ervaren discriminatie in Nederland. Den Haag: SCP.
  • Boog, I., Dinsbach, W., van Donselaar, J., & Rodriques, P. R. (2009). Monitor Rassendiscriminatie.
  • Brown, A. K. (2012). Trapped by narcissism: A disillusioned Dutch society. Macalester International, 30(1), 7.
  • ECRI (2013) ECRI report on the Netherlands. Via: coe.int.
  • ENAR (2014). Invisible Visivle Minority: Confronting Afrophobia and Advancing Equality for People of African Descent and Black Europeans in Europe. Brussel: ENAR.
  • Essed, P. (1984). Alledaags racisme. Feministische Uitgeverij Sara.
  • Essed, P. (1991). Knowledge and resistance: Black women talk about racism in the Netherlands and the USA. Feminism & Psychology, 1(2), 201-219.
  • Essed, P. (2002). Everyday racism: A new approach to the study of racism. In P. Essed & Goldberg, D. T. (Eds.), Race critical theories: Text and context. (p. 176-194). Malden, MA: Blackwell Publishers.
  • Essed, P. (2009). Intolerable humiliations. Racism Postcolonialism Europe 6, 131.
  • Essed, P. (2014). Afterword: A Second Wave of Dutch Resistance Against Racism. Frame Journal of Literary Studies, 27(2), 135-142.
  • Essed, P., & Hoving, I. (2014). Innocence, Smug Ignorance, Resentment: An Introduction to Dutch Racism. In Essed & Hoving (Eds.), Dutch Racism (pp. 9-29). Rodopi.
  • Essed, P., & Nimako, K. (2006). Designs and (Co) Incidents Cultures of Scholarship and Public Policy on Immigrants/Minorities in the Netherlands. International journal of comparative sociology, 47(3-4), 281-312.
  • Essed, P., & Trienekens, S. (2008). ‘Who wants to feel white?’ Race, Dutch culture and contested identities. Ethnic and Racial Studies, 31(1), 52-72.
  • Ghorashi, H. (2014). Racism and “the Ungrateful Other” in the Netherlands. In Essed & Hoving (Eds.), Dutch racism (pp. 101-116). Rodopi.
  • Ghorashi H. (2015) Waarom is racism taboe in Nederland? In: Davidovic, M. Diversiteit en discriminatie: onderzoek naar processen van in-en uitsluiting. Amsterdam University Press.
  • Goldberg, D. T. (2014). Racisms in Orange: Afterword. In Essed & Hoving (Eds.), Dutch Racism (pp. 407-416). Rodopi.
  • Hira, S. (2012). Decolonizing the mind: the case of the Netherlands. Human Architecture, 10(1), 53.
  • Hondius, D. (2003). ‘Become like us’: the Dutch and racism. Via: https://www.opendemocracy.net/people-migrationeurope/article_1616.jsp
  • Hondius, D. (2009). Race and the Dutch: on the uneasiness surrounding racial issues in the Netherlands. Paradoxes of cultural recognition: Perspectives from northern Europe, 39-57.
  • Hondius, D. (2014). Black Dutch voices: Reports from a country that leaves racism unchallenged. In Essed & Hoving (Eds.), Dutch Racism (pp.273-293). Rodopi.
  • Hoving, I. (2011). Opacity and Openness: Creating new Senses of Dutchness. Thamyris/Intersecting: Place, Sex and Race, 23(1), 297-312.
  • Leeman, Y. & S. Saharso. 1991. “Coping with Discrimination: How Moroccan, Moluccan and Creole-Surinamese Youth Deal with Discrimination in Holland.” European Journal of Intercultural Studies 1 (3): 5–17. doi:10.1080/0952391900010301.
  • Özdil, Z. (2014). “Racism is an American Problem”: Dutch Exceptionalism and its Politics of Denial. Frame, 27 (2), 49-64.
  • Özdil (2015) Nederland Mijn Vaderland. De Bezige Bij. Amsterdam.
  • Small, S. (2014). First Impressions: Race and Immigration in Holland. In Essed & Hoving (Eds.), Dutch Racism (pp. 375-386). Rodopi.
  • Van Dijk, T. A. (1992). Discourse and the denial of racism. Discourse & Society, 3(1), 87-118.
  • Vasta, E. (2014). The Politics of Avoidance–the Netherlands in Perspective. In Essed & Hoving (Eds.), Dutch Racism (pp. 387-395). Rodopi.
  • Weiner, M. F. and Báez, A. C. eds. (2018). Smash the Pillars: Decoloniality and the Imaginary of Color in the Dutch Kingdom. Lanham, MD: Rowman & Littlefield.
  • Weiner, M. F. (2015). The Demography of Race and Ethnicity in The Netherlands: An Ambiguous History of Tolerance and Conflict. In The International Handbook of the Demography of Race and Ethnicity (pp. 575-596). Springer Netherlands.
  • Wekker, G. (2009). Another dream of a common language: Imagining Black Europe. Black Europe and the African Diaspora, 82, 277.
  • Wekker, G. (2014). Diving into the Wreck: Exploring Intersections of Sexuality, “Race,” Gender, and Class in the Dutch Cultural Archive. In Essed & Hoving (Eds.), In Dutch Racism (pp. 157-178). Rodopi.
  • Wekker, G. (2016). White Innocence: Paradoxes of Colonialism and Race. Duke University Press.

Beledigende stereotypen en karikaturen

  • Brienen, R.P. (2014). Types and Stereotypes: Zwarte Piet and his early modern sources. In Essed & Hoving (Eds.), Dutch Racism (pp. 255-271). Rodopi.
  • Helsloot, J. (2012). Zwarte piet and cultural aphasia in The Netherlands. Quotidian: Dutch Journal for the Study of Everyday Life, 3(1).
  • Hondius, D. (2014). Blackness in Western Europe: Racial patterns of paternalism and exclusion. Transaction Publishers.
  • Knaap J. (2016) Intellectueel wordt nog steeds geassocieerd met wit.
Verkregen op 5 juli 2016 via: http://www.folia.nl/actueel/101828/ intellectueel-wordt-nog-steeds-geassoci eerd-met-wit
  • Pieterse, J. N. (1990). Wit Over Zwart: Beelden van Afrika en zwarten in de westerse populaire cultuur. Koninklijk Instituut voor de Tropen.
  • Schrijvers, L. (2014). Demonstrating Dutch: Nationalism and Cultural Racism in the 2013 Anti-Putin and Pro-Black Pete Protests in the Netherlands. Frame Journal of Literary Studies, 27.2, 119-134.
  • Smith, J. (2014). The Dutch carnivalesque: Blackface, play, and Zwarte Piet. In Essed & Hoving (Eds.), Dutch Racism (pp. 255-271). Rodopi.
  • Van Dijk, T. A. (1987). Communicating racism: Ethnic prejudice in thought and talk. Sage Publications.
  • Pettigrew, T. F. & R. W. Meertens. 1995. “Subtle and Blatant Prejudice in Western Europe.” European Journal of Social Psychology 25 (1): 57–75. doi:10.1002/ejsp.2420250106.

Racisme in het onderwijs

  • Nimako, K. (2012). About them, but without them: Race and ethnic relations studies in Dutch universities. Human Architecture, 10(1), 45.
  • Grosfoguel, R. (2013). The structure of knowledge in westernized universities: Epistemic racism/sexism and the
four genocides/epistemicides of the long 16th century. Human Architecture, 11(1), 73.
  • Stevens, P. (2010). Racisme van leerkrachten in de klas: een exploratief onderzoek naar de betekenis en perceptie van racisme bij leerkrachten door hun autochtone en allochtone leerlingen. Tijdschrift voor Sociologie, 31(3-4), 330-353. (Vlaams onderzoek)
  • Van den Bergh, L., Denessen, E., Hornstra, L., Voeten, M., & Holland, R. W. (2010).
The implicit prejudiced attitudes of teachers relations to teacher expectations and the ethnic achievement gap. American Educational Research Journal, 47(2), 497-527.
  • Verkuyten, M., & Thijs, J. (2002). Racist victimization among children in the Netherlands: The effect of ethnic group and school. Ethnic and Racial Studies, 25(2), 310-331.
  • Weiner, M. F. (2015). Whitening a diverse Dutch classroom: white cultural discourses in an Amsterdam primary school. Ethnic and Racial Studies, 38(2), 359-376.
  • Weiner, M. F. (2016). Racialized classroom practices in a diverse Amsterdam primary school: the silencing, disparagement, and discipline of students of color. Race Ethnicity and Education, 1-17.

Racisme in het curriculum en lesmethoden

  • Mok, R. J. M. (1999). In de ban van het ras. Aardrijkskunde tussen wetenschap en samenleving 1876-1992. Amsterdam: UvA.
  • Mok, I. (2011). ‘Juf was dat echt zo?’ Lessen over slavernij in het Amsterdamse voortgezet onderwijs.
  • Van Dijk, T. A. & Redmond, R. C. (1987). Schoolvoorbeelden van racisme: de reproduktie van racisme in schoolboeken voor maatschappijleer. SUA.
  • Weiner, M. F. (2014). The Ideologically Colonized Metropole: Dutch Racism and Racist Denial. Sociology Compass, 8(6), 731-744.
  • Weiner, M. F. (2014). (E) Racing Slavery. Racial Neoliberalism, Social Forgetting, and Scientific Colonialism in Dutch Primary School History Textbooks. Du Bois Review, 11(2), 329.
  • Weiner, M. F. (2015). The Dutchman’s Burden: Enslavement, Africa and Immigrants in Dutch Primary School History Textbooks. Sociologias, 17(40), 212-254.
  • Weiner, M. F. (2016). Colonized Curriculum Racializing Discourses of Africa and Africans in Dutch Primary School History Textbooks. Sociology of Race and Ethnicity, 1-16
  • Weiner, M. F. (2016). Curricular Alienation: Multiculturalism, Tolerance, and Immigrants in Dutch Primary School History Textbooks. (Forthcoming).

Segregatie

  • Bakker, J. (2012). Cultureel-etnische segregatie in het onderwijs: achtergronden, oorzaken en waarom te bestrijden. Pedagogiek, 32(2), 104-128.
  • De Hart, B. Unlikely couples: Regulating mixed sex and marriage from the Dutch colonies to European migration law.
  • Pettigrew, T. F. & R. W. Meertens. 1996. The Verzuiling Puzzle: Understanding Dutch Intergroup Relations. Current Psychology 15(1): 3-13.
  • Van der Waal, J., de Koster, W., & Achterberg, P. (2013). Ethnic segregation and radical right-wing voting in Dutch cities. Urban Affairs Review, 49(5), 748-777.
  • https://www.trouw.nl/samenleving/onderwijsraad-segregatie-op-scholen-neemt-toe~adaf379a

Collectieve discriminerende praktijken op de arbeidsmarkt

  • Andriessen, I., Nievers, E., Faulk, L., & Dagevos, J. (2010). Liever Mark dan Mohammed? Onderzoek naar arbeidsmarktdiscriminatie van niet-westerse migranten via praktijktests. Den Haag: SCP.
  • Andriessen, I., Nievers, E., Dagevos, J., & Faulk, L. (2012). Ethnic discrimination in the Dutch labor market: Its relationship with job characteristics and multiple group membership. Work and Occupations, 39(3), 237-269.
  • Den Uyl, R., Choenni, C. E. S., & Bovenkerk, F. (1986). Mag het Ook een Buitenlander Wezen? Discriminatie bij Uitzendburo’s. Utrecht: LBR
  • Esajas, M. (2017). Je moet twee keer zo hard werken: Racisme, discriminatie en de sociaaleconomische positie van Surinaamse Nederlanders. SIO.
  • Huijnk, W., Gijsberts, M., & Dagevos, J. (2014). Jaarrapport integratie 2013: Participatie van migranten op de arbeidsmarkt.
Den Haag: SCP.
  • Huijnk, W. & Andriessen, I. (2016). De integratie van migranten in Nederland op 8 terreinen nader bekeken. Den Haag: SCP.
  • Klooster, E., Koçak, S., & Day, M. (2016). Mbo en de stagemarkt. Wat is de rol van discriminatie. Een verkenning onder onderwijsprofessionals en studenten. Den Haag: Verwey Jonker instituut.
  • Van der Ent, B., van der Linden, M., & Dekker, G. (2015). Op afkomst afgewezen. Onderzoek naar discriminatie op de Haagse arbeidsmarkt. Den Haag: SCP.
  • Van den Broek, L. (2009). De ironie van gelijkheid. Over etnische diversiteit op de werkvloer. Ridderkerk: Ridderprint.
  • Van den Broek, L. M. (2014). Neither with, nor without them – Ethnic Diversity on the work floor: How egalitarianism breeds discrimination. In Essed & Hoving (Eds.), Dutch Racism (pp. 255-271). Rodopi.
  • https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/als-je-solliciteert-kun-je-nog-beter-een-strafblad-hebben-dan-een-buitenlandse-achternaam~b1c19ae1/

Etnisch en “raciaal” profileren

  • Amnesty International (2013). Proactief politiewerk vormt een risico voor mensenrechten in Nederland.
Amnesty International oktober 2013.
  • FRA: European Union Agency for Fundamental Rights (2017). Second European Union Minorities and Discrimination Survey. Muslims – Selected Findings. Luxembourg: Publications Office of the EU.
  • Çankaya, S. (2015). De politiële surveillance van ras en etniciteit. LG Moor, J. Janssen, M. Easton en A. Verhage (red.), Cahiers Politiestudies: Etnisch profileren en interne diversiteit bij de politie, 13-33.
  • Landman, W. & Kleijer-Kool, L. (2018). Boeven vangen: Een onderzoek naar proactief politieoptreden. Amersfoort: Twijnstra Gudde.
  • Landman, W. & Sollie, H. (2018). Tegengaan etnisch profileren: Een internationale literatuurstudie naar effecten van interventies. Den Haag: Sdu.
  • Wermink, H., Van Wingerden, S., Van Wilsem, J., & Nieuwbeerta, P. (2015). Etnisch gerelateerde verschillen in de straftoemeting. Research Memoranda, 10, 1-139.
  • Weijters, G, van der Laan, A.M. (2016). De overeenstemming tussen zelfgerapporteerde jeugdcriminaliteit en bij de politie bekende jeugdige verdachten. WODC.
  • https://controlealtdelete.nl

Racisme in de media

  • Jones, G. (2012). De Slavernij is onze geschiedenis (niet). Over de discursieve strijd om de betekenis van de ntr- televisieserie De Slavernij. BMGN – Low Countries Historical Review. 127(4), 56–82.
  • Van Dijk, T. A. (1989). Mediating racism: The role of the media in the reproduction of racism. Language, power and ideology, 199-226.
  • Van Dijk, T. A. (2015). Racism and the Press. Routledge.
  • Van Sterkenburg, J., Knoppers, A., & de Leeuw, S. (2012). Constructing racial/ethnic difference in and through Dutch televised soccer commentary. Journal of Sport & Social Issues, 36(4), 422-442.
  • Verhage, J. (2013). Van Zonnegod tot Goddelijke Dikkerd. Een inhoudsanalyse naar het gebruik van raciale stereotyperingen in Nederlandse dagbladen. Master Thesis Radbout Universiteit Nijmegen. Beschikbaar via: https://www.scribd.com/document/183800565/Van-Zonnekoning-tot-Goddelijke-dikkerd-Een-inhoudsanalyse-naar-het-gebruik-van-raciale-stereotyperingen-in-Nederlandse-dagbladen#download&from_embed

Structureel racisme op de huizenmarkt

  • Aalbers, M. B. (2006). ‘When the banks withdraw, slum landlords take over’: The structuration of neighbourhood decline through redlining, drug dealing, speculation and immigrant exploitation. Urban Studies, 43(7), 1061-1086.
  • Aalbers, M. B. (2005). Place‐based social exclusion: redlining in the Netherlands. Area, 37(1), 100-109.
  • Aalbers, M. B. (2005). Who’s afraid of red, yellow and green? Redlining in Rotterdam. Geoforum, 36(5), 562-580.
  • Aalbers, M. B. (2006). Direct en indirect onderscheid op de hypotheekmarkt in Arnhem, Den Haag en Rotterdam: onderzoek in opdracht van de Commissie Gelijke Behandeling naar discriminatie bij risicoselectie door hypotheeknemers. AMIDSt.
  • Bolt, G. & van Kempen, R. (2002). Moving up or moving down? Housing careers of Turks and Moroccans in Utrecht, the Netherlands. Housing Studies, 17(3), 401-422.
  • Bolt, G., & Van Kempen, R. (2010). Ethnic segregation and residential mobility: relocations of minority ethnic groups in the Netherlands. Journal of Ethnic and Migration Studies, 36(2), 333-354.