“Ras” is een term die ontstond naar aanleiding van de Europese expansie in de periode tussen de 16e en 19e eeuw, toen Europeanen mensen racialiseerden om daarmee hiërarchie te produceren. Anti-zwart racisme vormde daarbij de basis. Zoals al eerdergenoemd, konden Europeanen zichzelf hiermee als superieur bestempelen en de onderdrukking en dehumanisering van niet-Europeanen, met zwarte mensen onderaan de hiërarchie, door Europese kolonisten rechtvaardigen. “Ras” als biologisch verschijnsel werd pas later dominant, onder meer door middel van de besproken rassenwetenschap. Het zien van “ras” als biologisch gegeven is echter foutief en zeer omstreden. Volgens genetici is het namelijk biologisch onnauwkeurig om groepen mensen in zogenaamde “rassen” in te delen. De verschillen binnen geracialiseerde groepen zijn groter dan de verschillen tussen geracialiseerde groepen (Smedley & Smedley, 2005). Tot op heden zijn er echter nog steeds veel mensen die zich hier niet bewust van (willen) zijn. Ook zijn er mensen die het genetisch bewijs van het feit dat “ras” biologische fictie is, gebruiken als argument dat als “ras” niet bestaat, racisme ook niet zou kunnen bestaan. Maar hoewel “ras” een gecreëerd concept is, heeft het nog steeds een reële impact op het leven van mensen: “ras” blijft een dagelijkse realiteit. “Ras” is dus geen natuurlijke categorie, maar kan gezien worden als sociaal construct. Het is geen gefixeerd begrip. De betekenis van geracialiseerde identiteit is namelijk afhankelijk van de tijd en plaats. Daarnaast kan “ras” niet begrepen worden zonder aandacht te besteden aan de intersecties met andere sociale positioneringen of identificaties, zoals gender, SES, seksualiteit, geloof, leeftijd, etniciteit, etc. Ook de intersectie met cultuur speelt een belangrijke rol. David Goldberg (2006: p. 339) stelt bijvoorbeeld dat de verschuiving in Europa, waarbij moslims steeds vaker het doelwit zijn van racisme, aantoont dat “ras” niet alleen over huidskleur gaat. “Ras” heeft alles te maken met cultuur en religie: “Race has to do, it has always had to do, more complexly with the set of views, dispositions, and predilections concerning culture, or more accurately of culture tied to colour, of being to body, of ‘blood’ to behaviour.”

Bronnen

  • Haney-Lopez, I. F. (1994). Social Construction of Race: Some Observations on Illusion, Fabrication, and Choice, The Harvard Civil Rights-Civil Liberties Law Review, 29 (1).
  • Smedley, A., & Smedley, B. D. (2005). Race as biology is fiction, racism as a social problem is real: Anthropological and historical perspectives on the social construction of race. American Psychologist, 60 (1), 16.
  • Wekker, G. (2014). Diving into the Wreck: Exploring Intersections of Sexuality, “Race,” Gender, and Class in the Dutch Cultural Archive. In Essed & Hoving (Eds.), In Dutch Racism (pp. 157-178). Amsterdam: Rodopi.